Anayasa'nın Değiştirilemez Maddeleri Hangileridir ve Neden Değiştirilemezler?

Anayasa, ülkelerin yönetim sistemlerinin temel taşlarından biridir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın da değiştirilemez maddeleri bulunmaktadır. Peki, bu maddeler nelerdir ve neden değiştirilemezler?

Öncelikle belirtmek gerekir ki, Anayasa'nın değiştirilemez maddeleri, anayasa düzenlemelerine ilişkin özel bir koruma altındadır ve değiştirmek için çok özel nedenler gerekmektedir. Anayasanın değiştirilemez maddeleri Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının temel hak ve özgürlüklerini, ülkenin bölünmez bütünlüğünü ve laikliği koruyan önemli maddelerdir.

Anayasa'nın değiştirilemez maddeleri arasında yer alan ilk madde, Türkiye Cumhuriyeti'nin niteliklerini açıklayan "madde 1"dir. Bu madde, Türkiye'nin cumhuriyet, demokrasi, laiklik ve hukukun üstünlüğü ilkesine dayanan bir devlet olduğunu belirtmektedir. Bu madde, Türkiye Cumhuriyeti'nin temel niteliklerini ortaya koymaktadır.

Anayasa'nın değiştirilemez bir diğer maddesi ise, Türkiye Cumhuriyeti'nin "bütünlüğünü" koruyan "madde 3"tür. Bu madde, Türkiye Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğünü ve egemenliğini korumayı amaçlamaktadır. Bu nedenle, herhangi bir toprak kaybını önlemek amacıyla bu madde değiştirilemez olarak kabul edilmiştir.

Anayasa'nın değiştirilemez üçüncü maddesi ise "madde 4"tür. Bu madde, Türkiye Cumhuriyeti'nin resmi dini olmadığını, din ve vicdan özgürlüğüne saygı gösterdiğini ve herhangi bir din ya da mezhep için ayrımcılık yapmadığını belirtmektedir. Bu madde, Türkiye Cumhuriyeti'nin laik yapısını korumak ve din ve vicdan özgürlüğünü garanti altına almak için çok önemlidir.

Anayasa'nın değiştirilemez bir başka maddesi "madde 10"dur. Bu madde, Türkiye Cumhuriyeti'nin vatandaşlarına temel hak ve özgürlüklerinin güvence altında olduğunu belirtmektedir. Bu haklar arasında mülkiyet hakkı, ifade özgürlüğü, düşünce ve kanaat özgürlüğü, özel hayatın gizliliği, adil yargılanma hakkı ve toplanma hakkı gibi temel haklar yer almaktadır. Bu nedenle, bu madde değiştirilemez olarak kabul edilmiştir.

Anayasa'nın değiştirilemez son maddesi "madde 174"tür. Bu madde, Türkiye Cumhuriyeti'nin yargı sisteminde bağımsızlık ve tarafsızlık ilkesini korumaya yönelik bir hükümdür. Bu nedenle, yargı sisteminin bağımsızlığını ve tarafsızlığını garanti altına alan bu madde, değiştirilemez olarak kabul edilmiştir.

Sonuç olarak, Anayasa'nın değiştirilemez maddeleri, Türkiye'nin temel niteliklerini, ülkenin bütünlüğünü, laikliği ve vatandaşlarının temel hak ve özgürlüklerini koruyan maddelerdir. Bu nedenle, Anayasa'nın değiştirilemez maddelerinin değiştirilmesi için çok özel nedenlerin var olması gerekmektedir. Ancak, mevcut Anayasa'nın değiştirilmesi gündeme geldiğinde, bu değişikliklerin halkın iradesine saygı göstererek yapılması gerektiğini unutmamalıyız.

Doğru bir değerlendirme. Anayasa'nın değiştirilemez maddeleri, demokratik bir toplumda anayasal hak ve özgürlüklerin korunmasına yardımcı olur ve muhafaza edilmesi gereken temel normlardır. Bunlar, vatandaşların devlete güvenmelerini ve hukukunun korunmasını sağlar. Bu nedenle, anayasanın değiştirilemez maddelerinin değiştirilmesi, önemli bir değişikliği temsil ettiği için halk tarafından doğru ve yeterli bir süreçle yapılmalıdır. Ancak, değiştirme konusu ne olursa olsun, kalıcı değişiklikler önce halkın sağduyusu ve onayı ile sağlanmalıdır.

Anayasa'nın değiştirilemez maddeleri şunlardır:

- 1. maddesi: Türkiye Devleti'nin şekli ve laikliği
- 2. maddesi: Cumhuriyetin nitelikleri, bayrağı, milli marşı, başkenti
- 3. maddesi: Türk Milleti'nin özgürlük, bağımsızlık, egemenlik ve bölünmezliği
- 4. maddesi: Yasama yetkisinin kullanımı
- 5. maddesi: Seçimlerin yönetimi ve devlet organlarının görev süreleri
- 6. maddesi: Temel hak ve özgürlüklerin kullanımı ve sınırlandırılması
- 7. maddesi: Yargı organlarının kuruluşu ve görevleri
- 8. maddesi: Anayasaya aykırı faaliyetlerin suç oluşturması

Bu maddeler değiştirilemez, çünkü Türkiye Devleti'nin temel niteliklerini ve cumhuriyetin kuruluş felsefesini, Türk Milleti'nin birlik ve bütünlüğünü, temel hak ve özgürlükleri, devlet organlarının işleyiş biçimini ve Anayasa'nın korunmasını garanti altına alırlar. Bu maddelerin değiştirilmesi bu temel niteliklerin, değerlerin ve koruyucu önlemlerin zayıflatılmasına neden olabilir ve dolayısıyla Anayasa'nın amacıyla zıt sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, bu maddelerin değiştirilmesi zorlaştırılmıştır ve ancak değişikliklerin kabul görmesi için özel bir prosedür izlenmesi gerekmektedir.

Anayasa'da değiştirilmesi mümkün olmayan bazı maddeler bulunmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın değiştirilemez maddeleri şunlardır:

1. 1. madde: Türkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleri, ülkenin bölünmez bütünlüğü, resmi dili, başkenti ve bayrağı gibi temel unsurlar bu madde ile belirlenir.

2. 2. madde: Türkiye Devleti'nin laik bir devlet olduğunu ve bu ilkenin değiştirilemeyeceğini ifade eder.

3. 3. madde: Türkiye Cumhuriyeti'nin demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olduğu ilkesini belirler.

4. 4. madde: Türkiye Cumhuriyeti'nin egemenliğin kaynağının Millet olduğunu ve bu egemenliğin kullanımının yetki organlarıyla temsil edildiğini ifade eder.

5. 5. madde: Anayasa'nın baştan değiştirilmesi veya değiştirilmesi teklif edilemez.

Bu maddeler değiştirilemez çünkü Türkiye Cumhuriyeti'nin temeli olan laiklik, demokrasi, hukuk devleti ilkesi gibi prensipler ve ülkenin bölünmez bütünlüğü gibi unsurlar Anayasa tarafından garanti altına alınmıştır. Bu maddelerin değiştirilmesi, Türkiye'nin temel niteliklerini ve bu ilkelere olan bağlılığını sorgulayabilir ve ülkenin istikrarını tehlikeye atabilir. Bu nedenle bu maddeler değiştirilmezdir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda değiştirilemez maddeler şunlardır:

1. Türkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleri ve Anayasanın düzenlediği Devletin temel organları ile ilgili hükümler (Madde 1-4): Türkiye Cumhuriyeti'nin laik, demokratik, sosyal hukuk devleti olduğu, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Cumhurbaşkanı, Türk milleti, resmi dil, bayrak, milli marş, milli egemenlik, Devletin resmi bayram ve tatilleri gibi temel yapıları ve organları düzenleyen maddelerdir. Bu maddelerin değiştirilemez olması, Devletin temel niteliklerinin değişmezliğini ve istikrarını sağlamak açısından önemlidir.

2. Türkiye Cumhuriyeti'nin değiştirilemezlik hükümleri (Madde 5): Türkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleri, anayasal düzeni, Devletin bölünmezliği, resmi dil, bayrak, milli marş, milli egemenlik ile vazgeçilmez varlığı ve görevleri gibi hükümlerin değiştirilmesi önerilemez ve bu yönde Anayasa değişiklikleri yapılamaz.

3. Cumhuriyetin nitelikleri (Madde 2): Türk Devleti'nin tüm organları olan milletvekilleri, Cumhurbaşkanı ve Anayasa Mahkemesi üyeleri, devlet memurları, askerler ve bakanlar Cumhuriyetin niteliklerine inanmak ve bu nitelikleri korumakla görevlidirler. Bu madde değiştirilemez hükümler kapsamındadır çünkü Türkiye Cumhuriyeti'nin rejimini ve niteliklerini teminat altına alır.

Bu maddeler değiştirilemez çünkü Türkiye Cumhuriyeti'nin temel nitelikleri, milli egemenlik ilkesi ve devletin yapılanmasını düzenleyen maddelerdir. Bu hükümlerin değiştirilmesiyle devletin temel yapısı ve nitelikleri değişebilir ve istikrarsızlık ortaya çıkabilir. Bu nedenle değiştirilemez olarak kabul edilmişlerdir.

Anayasa'nın değiştirilemez maddeleri:

1. 1. Maddenin 1. fıkrası: Türkiye Cumhuriyeti’nin demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olduğu hükmüdür. Bu madde, Türkiye'nin temel niteliklerini belirleyen ve değiştirilemez olarak kabul edilen bir maddedir. Çünkü Türkiye, laiklik ilkesini benimsemiş bir ülkedir ve bu ilkenin değiştirilmesi, Türkiye'nin temel yapısını ve kurucu değerlerini etkileyebilir.

2. 2. Maddenin 1. fıkrası: Türk Devleti’nin, nitelikleri ve şekli TBMM’nin egemenliğine dayanır. Bu madde, Türk Devleti'nin dayandığı egemenlik kaynağını ve Türkiye'nin temel yönetim yapısını belirler. Değişikliği kabul edilmiş olsa bile, bu temel ilkelerin değişmesi anlamına gelir ki bu durum Türk Devleti ve yönetim yapısını tehlikeye atabilir.

3. 3. Maddenin 1. fıkrası: Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Bu madde, Türkiye'nin birliğini ve bütünlüğünü ifade eder. Değiştirilemez olması, Türkiye'nin toprak bütünlüğünü ve birliğini koruma amacı taşır.

Anayasa'nın bu maddeleri değiştirilemez olarak kabul edilmiştir çünkü bu maddeler, Türkiye Cumhuriyeti'nin temel niteliklerini ve değerlerini ifade etmektedir. Bu maddelerde yapılacak değişiklikler, Türkiye'nin temel yapısını, yönetim biçimini ve varlık sebebini etkileyebilir ve Türkiye'nin kurucu değerlerine zarar verebilir. Bu nedenle, bu maddeler koruma altına alınmış ve değiştirilemez olarak kabul edilmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda 1982 yılında kabul edilmiş olup, değiştirilemez maddeleri şunlardır:

1. Türkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleri (Madde 1): Türkiye Cumhuriyeti'nin demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olduğu belirtilir. Bu prensipler Türkiye'nin temel yapı taşlarıdır ve değiştirilemez çünkü Türkiye'nin siyasi, hukuki ve sosyal yapısının temelini oluşturur.

2. Türk Devleti'nin şekli (Madde 3): Türkiye Cumhuriyeti'nin devlet yapısı, üniter bir cumhuriyet olarak belirlenmiştir. Bu maddede yer alan devlet yapısı, Türkiye'nin bir bütün olarak yönetim şeklini belirlediği için değiştirilemez.

3. Cumhurbaşkanının nitelikleri ve görev süresi (Madde 101): Cumhurbaşkanının nitelikleri ve görev süresi düzenlenmiştir. Cumhurbaşkanının görev süresi en fazla iki dönem olarak belirlenmiştir ve değiştirilemez çünkü bu madde, Türkiye'deki siyasi istikrarın korunması için önemlidir.

4. Temel hak ve hürriyetlerin kullanılması (Madde 15): Maddede yer alan temel hak ve hürriyetler, kişilerin demokratik haklarının teminat altına alındığı maddelerdir. Temel hak ve hürriyetlerin kullanılması, bireylerin insan onuruna uygun bir şekilde yaşayabileceği ve demokratik bir düzenin korunması için değiştirilemez.

Bu maddeler değiştirilemez, çünkü Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda yer alan temel ilkeleri korumak ve toplumun istikrarını sağlamak amacına hizmet etmektedir. Değiştirilebilir olması durumunda, temel yapı taşlarının değişebilmesi demokrasi ve hukuk devleti prensiplerine zarar verebilir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın değiştirilemez maddeleri şunlardır:

1. Türkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleriyle ilgili maddelerdir. Bu maddeler, Türkiye Cumhuriyeti'nin demokratik, laik, sosyal hukuk devleti ve Cumhuriyet'in "madde 2" de belirtilen anlamdaki korunması ilkesini içerir. Bu maddeler, Türkiye'nin temel varoluşsal ilkelerini ve devletin yapısını belirleyen önemli unsurları içerdiği için değiştirilemezler.

2. Demokratik düzenin işleyişini ve temel hak ve özgürlükleri düzenleyen maddelerdir. Bu maddeler, demokratik düzenin işleyişini, insan haklarına saygıyı, temel hak ve özgürlükleri korumayı ve güvence altına almayı amaçlar. Bu nedenle, demokratik düzenin ve bireylerin temel haklarının korunması açısından değiştirilemezler.

3. Cumhurbaşkanı'nın yetkilerini ve görevlerini düzenleyen maddelerdir. Bu maddeler, Cumhurbaşkanı'nın devletin başı olarak sahip olduğu yetkileri ve sorumlulukları belirler. Cumhurbaşkanı'nın görev ve yetkilerinin değişmesi, devletin siyasi yapısını ve gücün dağılımını etkileyebileceği için değiştirilemezler.

4. Türkiye'nin bağımsızlığının ve toprak bütünlüğünün korunmasını düzenleyen maddelerdir. Bu maddeler, Türkiye'nin bağımsızlığının ve toprak bütünlüğünün korunmasını hedefler. Devletin egemenlik ve güvenlikle ilgili düzenlemeleri değiştirilemez, çünkü bu, devletin varlığını ve devamlılığını sağlamak için gereklidir.

Bu maddeler değiştirilemez çünkü içerdikleri hususlar Türkiye'nin temel varoluşsal ilkelerini, demokratik düzenin işleyişini, temel hak ve özgürlükleri, Cumhurbaşkanı'nın yetkilerini, Türkiye'nin bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü korumayı amaçlar. Bu maddeler, anayasanın dayandığı ilkelerin teminat altına alınmasını sağlayarak devletin istikrarını ve sürdürülebilirliğini sağlar.

Anayasa'nın değiştirilemez maddeleri Türk Anayasa hukukunda belirlenmiştir. Değiştirilemez maddeler şunlardır:

1. Türkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleri: Anayasa'nın 2. maddesi, Türkiye Cumhuriyeti'nin demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olduğunu belirlemiştir. Bu maddeye göre, Türkiye Cumhuriyeti'nin niteliklerinin değiştirilmesi mümkün değildir.

2. Devletin şekli: Anayasa'nın 3. maddesi, Türkiye Cumhuriyeti'nin yönetim şeklinin Cumhuriyet olduğunu belirlemiştir. Bu maddeye göre, Türkiye Cumhuriyeti'nin yönetim şeklinin değiştirilmesi mümkün değildir.

3. Cumhurbaşkanının nitelikleri: Anayasa'nın 101. maddesi, Cumhurbaşkanının Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması, 40 yaşını doldurmuş olması, yükseköğrenim yapmış olması ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olması gibi nitelikleri belirlemiştir. Bu maddeye göre, Cumhurbaşkanının niteliklerinin değiştirilmesi mümkün değildir.

4. Türk milletinin egemenliği: Anayasa'nın 9. maddesi, Türk milletinin egemenlik hakkını kullanma yetkisini tanımıştır. Bu maddeye göre, Türk milletinin egemenliğinin değiştirilmesi mümkün değildir.

Bu değiştirilemez maddeler, Türkiye Cumhuriyeti'nin demokrasisi, laikliği, devletin Cumhuriyet şekli ve Cumhurbaşkanının nitelikleri gibi temel prensiplerini korumak amacıyla değiştirilemez olarak belirlenmiştir. Bu maddelerin değiştirilmesi için Anayasa'nın değiştirilmesine dair özel süreçler uygulanması gerekmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda değiştirilemez hükümler şunlardır:

1. Anayasa'nın 1. maddesi: Türkiye Devleti'nin demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olduğu belirtilir. Bu madde, Türkiye'nin temel niteliklerini ve değerlerini koruyarak değiştirilemez. Türkiye Devleti'nin demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olması, Türkiye'nin temel bir ilkesidir ve değiştirilmesi istenmemektedir.

2. Anayasa'nın 2. maddesi: Türkiye Cumhuriyeti'nin milli, bağımsız, bölünmez, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olduğu belirtilir. Bu madde, Türkiye'nin ulusal birliği ve bağımsızlığını, devletin şeklini ve temel niteliklerini ifade etmektedir. Devletin temel nitelikleri korunarak değiştirilmesi istenmemektedir.

3. Anayasa'nın 3. maddesi: Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin dili Türkçedir. Bu madde, Türkçenin resmi dil olduğunu ve Türkçe'nin korunmasını sağlar. Bu nedenle değiştirilemez.

4. Anayasa'nın 4. maddesi: Türkiye Devleti, üniter yapıya sahip bir devlettir. Bu maddede, Türkiye'nin bölünmezliği ve birliği vurgulanmakta, federal bir yapıya geçilmesi veya ayrılıkçı hareketlerin önüne geçilmesi amacıyla bu madde değiştirilemez.

5. Anayasa'nın 174. maddesi: Türk Silahlı Kuvvetleri'nin görevleri ve yetkileri belirtilmiştir. Bu madde, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin temel görevlerini ve rolünü düzenler. Bu nedenle değiştirilemez.

Bu maddeler, Türkiye'nin temel değerlerini, devletin temel niteliklerini, temel hak ve özgürlükleri korumak ve Türkiye'nin bölünmezliğini sağlamak amacıyla değiştirilemez hükümler olarak belirlenmiştir. Bu maddeler, toplumun ittifakla üzerinde anlaştığı ve değiştirilmesi gerekmeyen hükümlerdir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda değiştirilmesi mümkün olmayan maddeler bulunmaktadır. Bu maddeler, Anayasa'nın 4. maddesinde düzenlenmiştir ve şu şekildedir:

1. Maddesi: Türkiye Devleti'nin şekli ve laiklik ilkesi ile ilgili hükümler.

Bu maddeye göre, Türkiye Cumhuriyeti'nin bir cumhuriyet olduğu ve laik bir devlet olduğu değiştirilemez. Bu maddenin değiştirilemez olması, Türkiye'nin temel niteliklerine ilişkin bir koruma sağlamak amacıyla yapılmıştır. Devletin cumhuriyet ve laiklik ilkelerine sıkı sıkıya bağlı kalması gerektiği vurgulanmaktadır.

2. Maddesi: Türkiye Devleti'nin bölünmezliği ile ilgili hükümler.

Bu maddeye göre, Türkiye Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğü değiştirilemez. Bu maddenin değiştirilemez olması, Türkiye'nin birliğini koruma amacını taşır. Devletin toprak bütünlüğü konusunda kuvvetli bir güvence sağlanmaktadır.

3. Maddesi: Türkiye Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı'nın görev süresi ile ilgili hükümler.

Bu maddeye göre, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı'nın görev süresi beş yıldır ve bu süre birden fazla kez seçilebilir. Bu maddenin değiştirilemez olması, Cumhurbaşkanı'nın görev süresinin istikrarlı ve dengeli bir şekilde sürmesini sağlamayı amaçlar.

4. Maddesi: Türkiye Cumhuriyeti'nde demokratik rejimin nitelikleri ile ilgili hükümler.

Bu maddeye göre, Türkiye Cumhuriyeti demokratik, sosyal, hukuk devleti ve insan haklarına dayalı bir devlettir. Bu maddenin değiştirilemez olması, Türkiye'nin demokratik ve hukuk devleti niteliklerine ilişkin teminat sağlar.

Bu değiştirilemez maddeler, Türkiye Cumhuriyeti'nin temel niteliklerine ve değerlerine ilişkin koruma sağlamaktadır. Değiştirilemez olmalarının sebebi, bu maddelerin Türkiye'nin temel değerlerini ve ulusal birliğini korumaya yönelik olduğu ve değiştirilmesi durumunda istikrar açısından olumsuz sonuçlar doğabileceği düşünülmesidir. Bu yüzden bu maddelerin değiştirilmesi için özel bir süreç olan anayasa değişikliği prosedürü uygulanması gerekmektedir.

Anayasa'nın değiştirilemez maddeleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda 23. maddede yer almaktadır. Bu maddelere göre, Anayasa'nın değiştirilmesi teklif edilemez ve değiştirilmesi teklif edilen maddelerin değiştirilmesi için gerekli olan Meclis çoğunluğu sağlanamazsa referanduma sunulması mümkün değildir. Anayasa'nın değiştirilemez maddeleri şunlardır:

1. Türkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleri (Madde 1): Türkiye Cumhuriyeti'nin demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olduğu, insan haklarına dayandığı, bağımsız ve egemen bir devlet olduğu maddede belirtilmiştir. Bu maddenin değiştirilemez olması, Türkiye Cumhuriyeti'nin temel niteliklerinin korunması ve değiştirilme teşebbüslerine karşı korunması amaçlanmaktadır.

2. Türk Devleti'nin şekli ve laiklik (Madde 2): Maddeye göre, Türkiye Cumhuriyeti bir Cumhuriyettir ve Türk Devleti'nin şeklinin Cumhuriyet olduğu değiştirilemez. Aynı zamanda laiklik ilkesini koruduğu da belirtilmiştir. Bu madde, Türkiye'nin Cumhuriyet ve laiklik ilkeleri üzerine kurulu olduğunu vurgulamakta ve Devletin seküler yapısını değiştirmek isteyenlere karşı bir güvence sağlamaktadır.

3. Türk Devleti'nin ülkesi ve bayrağı (Madde 3): Türkiye Cumhuriyeti'nin ülkesi ve bayrağı Anayasa'da belirtilen sınırlar içinde ve üzerinde, sonsuza kadar değiştirilemez ve geri alınamaz, bu şekliyle devam eder. Bu madde, Türkiye'nin toprak bütünlüğü ve milli sembol olan Türk bayrağının değiştirilemez olduğunu belirtmektedir.

4. Türk Devleti'nin dili (Madde 42): Türkiye Cumhuriyeti'nin devlet dili Türkçedir. Ancak, Türkiye'de azınlık dilleri ve lehçeleri de anadil olarak kullanılabilir. Bu madde, Türk dilinin resmi dili olduğunu belirtmekte ve Türkçe dışındaki dillerin de kullanılabileceğini ifade etmektedir. Türk dilinin değiştirilemez olması, Türkiye'nin milli kimliğinin korunmasını amaçlamaktadır.

Bu maddelerdeki değiştirilemezlik ilkesi, Türkiye Cumhuriyeti'nin demokratik, laik, bağımsız ve egemen bir devlet olarak varlığını sürdürebilmesi, temel değerlerin korunması ve anayasa değişikliklerinin sınırlanması amacıyla konulmuştur. Bu maddelere yapılan değişiklikler ancak bu maddeleri değiştirme yetkisi veren diğer bir değiştirilebilir madde ile mümkün olabilir.

Anayasalar genellikle toplumsal düzeni ve devletin temel kurallarını belirlemek için tasarlanmıştır. Ancak bazı maddeler, belirli nedenlerle değiştirilemez hale getirilir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın değiştirilemez maddeleri şunlardır:

1. Türkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleri ve bağımsızlığı: Anayasa'nın 1. maddesinde Türkiye Cumhuriyeti'nin bir demokratik, laik ve sosyal hukuk devleti olduğu ifade edilir. Bu nitelikler, Türkiye'nin temel politik ve sosyal yapısını oluşturduğu için değiştirilemezdir.

2. Devletin şekli: Anayasa'nın 3. maddesi, Türkiye Cumhuriyeti'nin parlamenter bir cumhuriyet olduğunu belirtir. Bu madde, Türkiye'nin yönetim sistemini belirlediği için değiştirilemez.

3. Cumhuriyetin kurucusu: Anayasa'nın 2. maddesi, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusunun Mustafa Kemal Atatürk olduğunu ifade eder. Bu madde, Atatürk'ün anılarına ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş felsefesine saygıyı temsil eder ve bu nedenle değiştirilemez.

4. Temel hak ve özgürlükler: Anayasa'nın 13. maddesine göre, temel hak ve özgürlükler, Anayasa tarafından korunur ve değiştirilmesi kısıtlanamaz. Bu, Türkiye'de yaşayan her bireyin sahip olduğu temel hakları garanti altına alır.

Bu maddeler değiştirilemez çünkü demokrasi ilkesine ve toplumsal düzene zarar verecek değişikliklerin önüne geçmeyi amaçlar. Bu maddeleri değiştirmek, temel hak ve özgürlükleri sınırlamak veya devletin yapısını değiştirmek gibi sonuçlar doğurabilir. Aynı zamanda tarihî ve kültürel değerlerin korunması ve devletin sürekliliğinin sağlanması amacıyla da değiştirilemezler. Bu maddelerin değiştirilmesi, Anayasa Mahkemesi tarafından anayasaya aykırı kabul edilir ve bu tür değişikliklerin yapılması için özel bir usul gereklidir.